De kracht van Giraffe taal

Toen Marshall Rosenberg in 2015 stierf, verloor de wereld een innovatieve denker en een ware leider op het gebied van interpersoonlijke communicatie. Geïnspireerd door het werk van Mahatma Gandhi en Martin Luther King, ontwikkelde Marshall Rosenberg een ongelooflijk eenvoudige en effectieve methode van communicatie, die de chaotische stroom van communicatie terugbracht tot geïsoleerde elementen die moeten worden benadrukt bij het oprecht en effectief overbrengen van jezelf naar een ander.

Geweldloze Communicatie
Het systeem dat Marshall Rosenberg ontwikkelde - 'geweldloze communicatie' - is een integraal onderdeel geworden van conflictbeslechting zowel op macro- als op microniveau, en is een onmisbaar instrument voor het faciliteren van heldere communicatie in elke vorm van relatie. Marshall was beroemd om zijn ironische en soms pijnlijk directe manier van presenteren van zijn materiaal, waarbij hij vaak poppen gebruikte om de communicatiegewoonten te karakteriseren waar we in vast kunnen zitten. In deze blog citeer ik enkele van Marshalls eigen geschriften om het punt over te brengen zoals hij dat graag zag.

Jakhalzen en Giraffen

In een poging om te begrijpen waarom mensen zich voortdurend in meningsverschillen en ruzies bevinden, identificeerde Marshall twee lenzen waardoor we de wereld zien en ermee omgaan - Jakhals en Giraffe.

Jakhalstaal

Marshall: "Ik ontdekte dat de taal die velen van ons hebben geleerd ons verlangen om in harmonie met elkaar te leven, verstoort. Op jonge leeftijd leerden de meesten van ons om Jakhalstaal te spreken en te denken. Dit is een moralistische classificatie dat mensen labelt; het heeft een prachtige woordenschat om te analyseren en te bekritiseren. Jakhalstaal is goed om mensen te vertellen wat er mis is met hen: 'Duidelijk, je bent emotioneel gestoord (of onbeleefd, lui, egoïstisch, enz.)'... Deze taal komt uit het hoofd. Het is een manier om mensen mentaal in verschillende tinten van goed en slecht, juist en verkeerd in te delen. Uiteindelijk wekt het defensiviteit, weerstand en tegenactie op."

Giraffetaal
"Ik kwam ook een taal van het hart tegen, een vorm van interactie die het welzijn van onszelf en andere mensen bevordert. Ik noem deze vorm van communiceren Giraffe. De giraffe heeft het grootste hart van alle landdieren, is lang genoeg om in de toekomst te kunnen kijken, en leeft zijn leven met zachtheid en kracht. Giraffe is een taal van verzoeken; Jakhals is een taal van eisen."

Marshall suggereert dat we door onze opvoeding en door de structuur van de samenleving allemaal worden opgevoed tot vloeiende Jakhalssprekers. Het probleem is dat we moeten leren om Giraffetaal te spreken om effectief te kunnen communiceren op een geweldloze manier.

"Als Giraffen doen we verzoeken in termen van wat we willen dat mensen doen, niet wat we willen dat ze voelen. Tegelijkertijd vermijden we verordeningen. Niets creëert meer weerstand dan mensen vertellen dat ze iets 'moeten' of 'zouden moeten' doen. Deze termen elimineren keuzevrijheid. Zonder de vrijheid om te kiezen, wordt het leven slaafs... Gestuurd door aanwijzingen en verboden, nemen mensen geen verantwoordelijkheid voor hun acties."

Behoeftes en gevoelens

Aan de basis van alle communicatie ligt een wens of behoefte. Volgens Marshall moeten we een manier vinden om die behoefte te identificeren, deze correct te lokaliseren en duidelijk uit te drukken. "Giraffen geven duidelijk aan wat ze willen op dat moment. En ze nemen verantwoordelijkheid voor hun gevoelens, zich ervan bewust dat hun gevoelens worden veroorzaakt door hun behoeften. Als een moeder boos is omdat de speelgoedjes van haar zoon door de woonkamer liggen, zal ze haar gevoel identificeren: woede. Vervolgens zal ze in contact komen met de onderliggende behoefte die deze gevoelens veroorzaakt: haar verlangen naar een nette en ordelijke woonkamer. Ze zal de woede erkennen, zeggende, "Ik voel me boos omdat ik wil dat de woonkamer schoon is en in plaats daarvan een rommeltje is." Ten slotte zal ze vragen om een ander resultaat: "Ik zou me zoveel beter voelen als je gewoon dit speelgoed zou opruimen."

Als we denken als een Jakhals geven we anderen de schuld van de woede of andere moeilijke gevoelens die we ervaren. Wanneer we het probleem zien als de schuld van iemand anders, zijn we eerder geneigd om die persoon te proberen te kwetsen of te straffen. Denken als een Giraffe maakt ons bewust van die neiging, en Giraffen proberen een oplossing te vinden waarbij elke persoon zich gehoord en gerespecteerd voelt, en niemand zich gedwongen voelt tot actie door schaamte of straf. Gelukkig heeft Marshall een zeer eenvoudig proces beschreven om dit te doen, samen met een aantal zeer duidelijke voorbeelden.

De vier stappen om tot een duidelijk verzoek te komen

Het duidelijk formuleren van een verzoek in eenvoudige Giraffe is een vierstappenproces dat geworteld is in eerlijkheid:

1. Beschrijf je observatie
2. Identificeer je gevoel
3. Leg uit waarom je je zo voelt in termen van je behoeften
4. Doe je verzoek

Beschrijf de situatie zonder te bekritiseren of te oordelen. Als je thuis komt na een drukke dag en je partner lijkt bezig te zijn met de krant, beschrijf dan gewoon de situatie: "Toen ik binnenkwam na een bijzonder zware dag, leek je druk bezig met lezen." Identificeer je gevoelens: "Ik voel me gekwetst." Leg de reden voor je gevoelens uit: "Ik voel me gekwetst omdat ik nu graag dicht bij je wil zijn en in plaats daarvan voel ik me van je verwijderd." Stel dan je verzoek op een haalbare manier: "Ben je bereid om tijd vrij te maken voor een knuffel en een paar momenten om te delen?"

Hetzelfde proces geldt als je tiener al uren aan de telefoon is en je een oproep verwacht. Beschrijf de situatie: "Als je zo lang aan de telefoon blijft, kunnen andere oproepen niet doorkomen." Uit je gevoel en de reden ervoor: "Ik voel me gefrustreerd omdat ik op iemand had verwacht te horen." Stel dan je verzoek: "Zou je je gesprek willen beëindigen als dat goed is?"

Vragen in plaats van eisen

In de Jakhalstcultuur worden gevoelens en verlangens zwaar gestraft. Mensen worden geacht volgzaam te zijn, onderdanig aan autoriteit; slaafs in hun reacties, en vervreemd van hun gevoelens en behoeften. In een Giraffecultuur leren we onze gevoelens, behoeften en verzoeken uit te drukken zonder oordeel of aanval. We vragen, in plaats van te eisen. En we zijn ons bewust van de subtiele grens tussen deze twee soorten uitspraken.

In de Jakhalstaal verwachten we van andere mensen dat ze hun liefde voor ons bewijzen door te doen wat we willen. Als Giraffen blijven we misschien proberen anderen te overtuigen, maar we worden niet beïnvloed door schuldgevoel. We erkennen dat we geen controle hebben over de reactie van de andere persoon. En we blijven in Giraffe, ongeacht wat de andere persoon zegt. Als zij of hij van streek lijkt of gespannen is, schakelen we over op luisteren, wat ons in staat stelt om de gevoelens, behoeften en wensen van de persoon te horen zonder enige kritiek of onszelf.

Als we in het verleden Jakhalserig en veeleisend zijn geweest, hebben de mensen dicht bij ons misschien veel empathie nodig in het begin. Dus luisteren we en luisteren we, reflecterend met gissingen over wat ze voelen en willen, totdat ze zich gehoord voelen en uit hun defensieve houding komen. We nemen niets persoonlijk, want we weten dat boze, aanvallende, defensieve uitspraken tragische uitingen zijn van onvervulde behoeften. Op een gegeven moment zullen de stem en lichaamstaal van de persoon aangeven dat er een verschuiving heeft plaatsgevonden.

Marshall: "Bij een vergadering die ik bijwoonde in een moskee in een vluchtelingenkamp in de buurt van Jeruzalem, stond een man plotseling op en riep: "Moordenaar!" Als Giraffe hoorde ik alleen maar "Alsjeblieft!" - dat wil zeggen, ik hoorde de pijn, de behoefte die niet werd vervuld. Daar richtte ik mijn aandacht op. Na ongeveer 40 minuten spreken deed hij wat de meesten van ons doen als we het gevoel hebben dat we nauwkeurig zijn gehoord en geluisterd: hij veranderde. De situatie was onmiddellijk ontdaan van alle spanning".

Erkenning van de innerlijke wereld van elk individu

In internationale geschillen, maar ook in relaties, bedrijven, klaslokalen en ouder-kindconflicten, kunnen we leren om de mens achter de boodschap te horen, ongeacht hoe de boodschap is geformuleerd. We kunnen leren om de onvervulde behoeften en verzoeken van de andere persoon te horen. Uiteindelijk impliceert empathisch luisteren niet dat we doen wat de persoon wil; het impliceert eerder een respectvolle erkenning van de innerlijke wereld van het individu. Terwijl we dat doen, verplaatsen we ons van de dwingende taal die we hebben geleerd naar de taal van het hart.

Spreken vanuit het hart

Vanuit het hart spreken is een gebaar van liefde, waarbij we anderen de kans geven om bij te dragen aan ons welzijn en vrijgevigheid te tonen. Het empathisch ontvangen van wat er bij anderen gebeurt, is een wederkerig gebaar. Giraffen ervaren liefde als openheid en gevoeligheid, zonder eisen, kritiek of eisen om verzoeken aan beide kanten van het geschil in te willigen. En de uitkomst van elke dialoog die wordt beheerst door liefde is harmonie.

Uiteindelijk zijn Jakhalzen gewoon analfabete Giraffen. Zodra je hebt geleerd het hart achter elke boodschap te horen, ontdek je dat er niets te vrezen valt in wat een andere persoon zegt. Met die ontdekking ben je goed op weg naar compassievolle communicatie. Deze vorm van dialoog, hoewel ze geen garanties biedt voor overeenstemming tussen strijdende partijen, vormt wel het toneel voor onderhandeling, compromis, en het belangrijkste, wederzijds begrip en respect.

Blijven oefenen

Tot zover de theorie van Marshall Rosenberg. In mijn werk als trainer en coach maak ik dankbaar gebruik van deze inzichten. Al lukt het me lang niet altijd om met Giraffen-oren te luisteren en te praten. Ik blijf oefenen. Oefen je mee?